آب، باد، خاک و آتش

ایران باستان

آیین کهن ایرانی به دین کهن اقوام ایرانی‌تبار، پیش از زرتشت گفته می‌شود. دین ایرانی در دوره باستان همان دین ساده آریایی طبیعت‌پرستی بوده است.

ایرانیان باستان چهار عنصر آب، باد، خاک و آتش را بسیار گرامی و مقدّس می‌شمردند و آن‌ها را به‌ وجودآورندهٔ هستی و گردانندهٔ جهان می‌دانستند؛ تا آنجا که آیین بیشتر اقوام کهن ایرانی نیز همین عناصر طبیعت بوده‌است. در میان این خدایان، الههٔ آب، آتش، خورشید و آسمان، اهمیت بیشتری داشتند. طبیعت همواره در پیدایش تحول‌های مذهبی مردمانِ باستان و به ویژه آریایی‌های ساکن ایران و هند، نقشی بی‌ بدیل داشته‌ است. اعتقاد به قوای طبیعت به مرور زمان در میان آریایی‌ها، به‌صورت اعتقاد به خدایان مختلف درآمد و کم‌کم برای عناصری چون خورشید، ماه، ستارگان و باد، علائمی را اختراع کردند و آن‌ها را قوای خدایی نامیدند. اهمیت چهار عنصر آب، آتش، باد و خاک، بارزترین مظاهر طبیعت از آن نظر بوده که بنابر کهن‌ترین عقاید و باورهای پیشین، این عناصر نمایندهٔ پاکی و سرچشمهٔ زندگی در هستی بوده‌اند. در فرهنگ ایران باستان پاک نگهداشتن «چهار آخشیج» وظیفهٔ هر انسان است.

عناصر چهارگانه چیست و چه رابطه‌ای با شخصیت افراد دارد؟

تمام فرهنگ‌ها در سراسر جهان نمادهایی دارند که به نوعی به عناصر چهارگانه ربط پیدا می کنند، این عناصر شامل: آتش، آب، هوا و خاک هستند. این چهار عنصر، زندگی روی زمین را ممکن می‌سازند.

فیلسوف یونانی، آریستوتل، اول کسی بود که تئوری چهار عنصر را 450 سال قبل از میلاد مطرح کرد. بر اساس اکتشافات آریستوتل، کیمیاگران 4 شکل مثلثی را اختراع کردند تا نماینده‌ی این عناصر باشند.

عناصر چهارگانه فقط برای دنیای خارجی و مادی نیستند، بلکه اعتقاد بر این است که بخشی از بدن انسان نیز هستند. توانایی‌های منحصر به فرد یک شخص، احوالات، احساسات و ویژگی‌های شخصیتی وی با این عناصری که با او هستند کنترل و تنظیم می‌شوند. کلید زندگی سالم این است که تعادلی بین آنها و هم چنین با خودمان به وجود بیاوریم.

فرهنگ های مختلف ترجیح می دهند که تفسیر خودشان را از عناصر داشته باشند که ما بعضی از آنها را در این مقاله برایتان آورده‌ایم. به طور مثال در تئوری اسرارآمیز غربی، عناصر بر اساس سلسله مراتب هستند، آتش و هوا روحانی تر و آب و خاک مادی‌تر هستند. بعضی از فرهنگ‌های مدرن آنها را برابر می‌دانند.

معرفی عناصر چهارگانه

گرما + خشکی = عنصر آتش

گرما + رطوبت = عنصر هوا

سرما + خشکی = عنصر خاک

سرما + رطوبت = عنصر آب

به باور بسیاری مذاهب، آدمی از ترکیب چهار عنصر آتش، خاک، هوا و آب ساخته شده است. تمامی انسان‌ها این چهار عنصر را در وجود خود دارند اما میزان آن در هر فردی با دیگری متفاوت است. همین تفاوت باعث می‌شود تا عنصر هر شخص با شخصی دیگر فرق داشته باشد و مشخصه‌های رفتاری آن‌ها را از هم تفکیک کند.

عنصر آتش

آتش بعنوان اولین عنصری که در روی زمین ساخته شده است شناخته می‌شود. آتش عمدتا با خورشید در ارتباط است و یک عنصر گرم و خشک است. آتش، نور می‌بخشد، نوری که تمام موجودات زنده را از سایه‌های شب در امان نگه می‌دارد و دگرگون شونده است، چرا که وقتی با عناصر دیگر تلفیق می‌شود، می‌تواند تغییر کرده و رشد کند. به عنوان مثال، وقتی با هوا در برخورد باشد، بیشتر بالا گرفته و درخشان‌تر می‌سوزد.

آتش با فصل تابستان در ارتباط است، با بعد از ظهرهای داغ و جهت جنوبی کره زمین و معمولا با رنگ‌های نارنجی، قرمز و زرد به تصویر کشیده می‌شود.

آتش یک عنصر قدرتمند و مردانه است و با یک مثلث یا پیرامیدی که به سمت بالا نشانه رفته و آسمان را نشان می دهد نمادگذاری شده و سمبلی برای سیاره مارس یا مریخ و برج‌های حمل، شیر و قوس است. آتش بر روح حاکم و در چاکرای شبکه خورشیدی ساکن است. در حالی که آتش مطمئنا یک عنصر گرم با فواید بسیار زیادی است، اما مقادیر زیاد و بیش از حد آن می‌تواند مخرب باشد.

عنصر وجودی متولدین ماه‌های: فروردین، مرداد و آذر

نقاط قوت عنصر آتش:

انرژی زیاد

فعالیت

خلاقیت

اشتیاق

آزادی

قدرت

عشق

بصیرت

شجاعت

تکاپو

پشتکار

نقاط ضعف عنصر آتش:

مستعد خشم و قهر

بی‌وفا

حسود

زودرنج

کینه‌توز

دارای وسواس فکری

عنصر آب

آب سمبل تولد دوباره، نظم و ترتیب، بهبود، باروری، تغییر، رویاپردازی و بینش است.

آب آرامش بخش‌ترین عنصر از عناصر چهارگانه است که طبیعت خنک و مرطوب آن، ذهن و بدن را تسکین می‌دهد. عنصر آب در اقیانوس‌ها، دریاها، دریاچه‌ها، رودخانه‌ها و چشمه‌ها پیدا می شود. زندگی روی زمین بدون آب امکان پذیر نخواهد بود و هر موجود زنده‌ای از ریزترین جانداران گرفته تا بزرگترین پستانداران به آن وابسته هستند. طبیعت سیال و دگرگون شونده آب از آن یک پاک کننده و تطهیر کننده می‌سازد.

آب با فصل پاییز در ارتباط است، با غروب آفتاب و جهت غربی کره زمین و معمولا با رنگ‌های آبی، خاکستری، نقره‌ای و سیاه به تصویر کشیده می شود.

آب یک عنصر زنانه است و با یک مثلث یا پیرامیدی که به سمت پایین نشانه رفته و زمین را نشان می دهد نمادگذاری شده و سمبلی برای سیاره ونوس و برج های سرطان، عقرب و حوت است.

آب بر روح حاکم و در چاکرای خارجی ساکن است. در حالی که آب بدون شک یک عنصر تسکین دهنده است، اما مقادیر بیش از حد آن می‌تواند مالیخولیک و افسرده کننده باشد.

عنصر وجودی متولدین ماه‌های: تیر، آبان و اسفند

نقاط قوت عنصر آب:

فداکاری

درک بسیار بالا

قابل اعتماد بودن

رویا پردازی

بخشش

انعطاف‌پذیر بودن

عشق بی‌قید و شرط

نقاط ضعف عنصر آب:

ناپایدار

مستعد افسردگی

غیرمنطقی

زودباور و زودفریب

نادیده گرفتن خود

عنصر هوا

هوا سمبل دانش، ادراک، ارتباطات، خلاقیت و استراتژی است.

هوا، به معنای دقیق کلمه عنصر حیات است چرا که همه‌ی موجودات زنده اعم از گیاهان و حیوانات برای زندگی و رشد به هوا نیاز دارند. هوا گرم و مرطوب است و ذهن و بدن را با انرژی تامین می‌کند. عنصر هوا را می‌توانیم در اطرافمان پیدا کنیم اما بارزترین تجلی آن از طریق نسیم یا باد است.

هوا با فصل بهار در ارتباط است، با طلوع خورشید و جهت شرقی کره زمین و معمولا با رنگ‌های زرد، آبی، سفید و خاکستری به تصویر کشیده می‌شود.

هوا یک عنصر قدرتمند و مردانه است و با یک مثلث یا پیرامیدی که به سمت بالا نشانه رفته و آسمان را نشان می دهد و یک خط افقی نزدیک راس بالایی دارد نمادگذاری شده و سمبلی برای سیاره مشتری و برج های جوزا، ترازو و دلو است.

هوا بر ذهن حاکم و در چاکرای قلب و گلو ساکن است. در حالی که هوا با تنفس و زندگی مرتبط است، مقدار زیاد آن می تواند فاجعه آمیز باشد.

عنصر وجودی متولدین ماه‌های:خرداد، مهر و بهمن

نقاط قوت عنصر هوا:

متفکر

شوخ‌طبع

جذاب

مستقل

انعطاف‌پذیر

بی‌خیال

نقاط ضعف عنصر هوا:

ناسازگار

خودخواه

فریبکار

دو رو

عنصر خاک

خاک سمبل ثبات، تغذیه، امنیت، باروری و حاصلخیزی، سلامتی و خانه است.

خاک، مادی ترین عنصر زمینی است. طبیعت خنک و خشک آن، فضای زندگی راحتی را برای همه‌ی گیاهان و حیوانات فراهم می‌کند. عنصر زمین که خانه‌ای برای همه موجودات زنده است را می‌توان در مزارع، تپه ها، کوه‌ها و دشت‌ها یافت. بقا بدون زمین غیرممکن خواهد بود چرا که این عنصر غنی و حاصلخیز، انرژی و رزق و روزی همه موجودات زنده را تامین می‌کند.

خاک با فصل زمستان در ارتباط است، با نیمه شب و جهت شمالی کره زمین و معمولا با رنگ های سبز، قهوه ای و زرد به تصویر کشیده می شود.

خاک یک عنصر زنانه و مادر بزرگی است که تعذیه و محافظت‌می کند و با یک مثلث یا پیرامیدی که به سمت پایین نشانه رفته و زمین را نشان می دهد و یک خط افقی نزدیک راس پایینی دارد نمادگذاری شده و سمبلی برای سیاره زحل و برج های ثور، سنبله و جدی است.

زمین بر بدن حاکم و در چاکرای ریشه ساکن است. در حالی که زمین عنصری مهم است اما قدرت و قابلیت‌های آن تنها در حضور دیگران قابل تحقق است.

عنصر وجودی متولدین ماه‌های: اردیبهشت، شهریور و دی

نقاط قوت عنصر خاک:

ثابت‌ قدم و سازگار

سخت‌کوش

وفادار

منطقی

همدل و هم‌درد

انرژی‌بخش

نقاط ضعف عنصر خاک:

تنبل

محافظه‌کار

تحقیرکننده

انعطاف‌ناپذیر