دیدگاه رضا شاه دوم درباره انقلاب مشروطه
- Admin
- Aug 4
- 5 min read
پیام به مناسبت سالروز صدور فرمان مشروطیت
هم‌میهنانم،
صد و دوازده سال پیش، در چنین روزی، ایرانیان توانستند به یکی از دستاوردهای تاریخی و ماندگار خود دست یابند. صدور فرمان مشروطیت در ۱۴ مرداد ۱۲۸۵ خورشیدی، برگ زرینی از تاریخ کشور ماست که وضعیت امروز ایران، ارزش آن را دوچندان می‌کند.
صدور تاریخی #فرمان_مشروطیت حاصل سال‌ها تلاش و اندیشه زنان و مردان ایرانی برای ایجاد تحول بنیادین در جامعه و شیوه کشورداری و حکم‌رانی بود. از زنان برابری‌خواه تا تاجران عدالت‌خواه، از روشنفکران تجددطلب تا زنان و مردان میهن‌دوست، سرانجام توانستند نخستین قدم برای گذار ایران از یک کشور توسعه‌نیافته سنتی به یک کشور در حال توسعه و مدرن را بردارند.
ما در حالی سالروز مشروطیت را گرامی می‌داریم که فرزندان مشروطه‌خواهان دیروز، امروز در شهرهای ایران، با همان دلیری و استقامت در پی آزادی، عدالت، رفاه و حکومتی مبتنی بر قانون و منافع ملی هستند. در ماه‌های گذشته شهرهای ایران صحنه پرشکوه فریاد آزادی‌خواهی و حق‌طلبی این مردم شجاع بوده است. آنها شعار می‌دهند «پشت به دشمن، رو به میهن»، «نه غزه، نه لبنان، جانم فدای ایران» و «دشمن ما همینجاست». شعارهایی که از قضا ریشه در جنبش مشروطه ایران دارد.
انقلاب مرتجعانه ۵۷ علیه ارزش‌های مشروطه روی داد، در حالی که خیزش کنونی مردم ایران، تحقق ارزش‌های مترقی مشروطه را دنبال می‌کند. ارزش‌هایی که متاثر از عصر روشنگری در اروپا بود و بر فرد انسانی و ارزش‌های فردی و حکومت قانون تاکید می‌کرد. امروز اما بعد از ۴۰سال سیاه قرون وسطایی، مردم ایران وارد عصر روشنایی خود شده‌اند و می‌خواهند با بازپس‌گیری ایران از تبهکاران حاکم، ایرانی مترقی، سکولار، آباد و آزاد بسازند. ایرانی که در آن همه از هر قوم و نژاد و مذهب و عقیده و جنسیت با هم در پیشگاه قانون برابر خواهند بود و حقوقی یکسان خواهند داشت.
پاینده ایران
رضا پهلوی
بیانیه به مناسبت صد و شانزدهمین سالروز مشروطیت
در پیام سال گذشته به مناسبت #سالروز_مشروطیت تاکید کردم:
مشروطه یک واقعه تاریخی نبود که در نقطه‌ای از تاریخ تمام شده باشد.
بلکه مشروطه خواست همیشگی ماست و همیشه ادامه دارد. بر این اساس، مهم است که نگاه‌مان به مشروطه، رو به آینده باشد و به دنبال آن باشیم که در ایران فردا، دو خواست اصلی مشروطیت یعنی حکومت قانون و نظام آزادی را نهادینه، پایدار و غیرقابل‌بازگشت سازیم.
صدور فرمان مشروطیت و تاسیس مجلس نمایندگان ملت در روز ۱۴ امرداد ۱۲۸۵، نقطه عطفی مهم در مبارزه روشن‌اندیشان ایران برای برپایی حکومت قانون به شمار می‌رود.
ایران در آن دوران، نیازمند دولتی بود که ضامن آزادی و برابری حقوقی مردم، و استقلال و رهایی ایران از سلطه و دخالت خارجی باشد، و با تامین ثبات و امنیت و منافع ملی، کشور و جامعه‌ای گرفتار در باتلاق عقب‌ماندگی را به سوی تجدد و مدرن‌سازی سوق دهد.
وقوع جنگ جهانی اول، مداخلات فزاینده روسیه و انگلیس، و بی‌ثباتی و هرج‌ومرج و قحطی بزرگ در ایران، شرایط را به سمتی سوق داد که حفظ استقلال و تمامیت ارضی ایران، و بازگشت ثبات و امنیت به عنوان لازمه آزادی و تجدد و نوسازی، به اولویت بسیاری از مشروطه‌خواهان تبدیل شد.
در چنین شرایطی «سردار سپه» از راه رسید و به تعبیر مورخ برجسته، ماشالله آجودانی، تبدیل به «قهرمان توانمند و مقتدر مشروطیت» شد. آجودانی در «مشروطه ایرانی» می‌نویسد: «رضاشاه دو خواست مهم مشروطیت ایران، یعنی ایجاد حکومت مقتدر مرکزی و مدرن‌ساختن جامعه سنتی عقب‌مانده را با همه تناقضاتی که در مدرنیسم و تجدد ایرانی وجود داشت در برنامه کار خود قرار داد و در ظرف بیست سال، چهره جامعه ایران را دگرگون ساخت.»
اصلاحات گسترده محمدرضاشاه پهلوی را نیز باید در تداوم خواستهای تاریخی مشروطه ارزیابی کرد. چگونه می‌شد از جامعه‌ای مدرن سخن گفت در حالی که زنان، یعنی نیمی از جمعیت کشور از مشارکت سیاسی محروم بودند و بخش بزرگی از جامعه، رعیت به شمار می‌رفتند؟ پدرم با اصلاحات ارضی و اصرار بر حضور زنان در عرصه‌های اجتماعی و سیاسی، یکی دیگر از تکمیل‌گران پروژه مشروطه بود.
اما دقیقا در زمانی که دیگر خواست مهم مشروطیت، یعنی آزادی سیاسی و دموکراسی در ایران می‌توانست محقق شود، انقلاب واپس‌گرایانه ۵۷ علیه ارزش‌های تجددخواهانه مشروطه رخ داد، و مشروعه‌خواهان پیرو شیخ فضل‌الله نوری بر مشروطه‌خواهان پیرو ستارخان و باقرخان و سردار اسعد بختیاری پیروز شدند و حکومت روضه‌خوانان و تبهکاران را برپا کردند. حکومتی که از همان روز نخست، امت اسلام را جایگزین ملت ایران کرد، دادگستری مدرن کشور را تعطیل و بیدادگاه‌های انقلاب اسلامی را بر جان و مال مردم حاکم کرد، آزادی‌های اجتماعی مردم و به‌ویژه زنان را سلب کرد، و امروز تمامیت ارضی و سرنوشت کشور را به چین و روسیه واگذار کرده و بقای خود را در هزینه‌کردن از جیب ملت ایران برای تروریست‌ها و جنایتکاران می‌بیند.
مشروطه اما یک واقعه تاریخی نبود که در نقطه‌ای از تاریخ تمام شده باشد. مشروطه خواست همیشگی ماست و همیشه ادامه دارد و این مدیون مبارزه روشن‌اندیشان و دلیرانی است که پس از یک سده نیز نام‌شان در آسمان ایران همچون ستاره‌ای درخشان می‌درخشد و بر جان خسته‌دلان نوری از امید می‌افکند.
ملت ایران امروز بیش از هر زمانی خواهان برقراری حاکمیت ملی و تحقق اراده‌‌اش در تمامی شئون اجتماعی، سیاسی و اقتصادی است. یقین دارم این نیروی عظیم به خواست و هدف خود خواهد رسید، و استقلال، آبادانی و پیشرفت، و آزادی و دموکراسی در کشور عزیزمان تحقق خواهد یافت.
پاینده ایران
رضا پهلوی
انقلاب مشروطه گامی بلند در مسیر بیداری ایرانیان
ساخت دولت مدرن، استقرار حاکمیت قانون، پاسخگو‌سازی حاکمان، و قدرت‌بخشی به شهروندان با دست‌یابی به حقوق و آزادی‌های بنیادین‌شان بود.
پیشرفت و تعمیق مشروطیت در ایران و دیگر کشورها، امری تدریجی و دارای فراز و فرود بوده است. در ایران، در انتهای دوران قاجار، نظام مشروطه دچار فترتی عمیق، و کشور گرفتار بحران‌ها و تهدیدهای وجودی بود. در چنان فضایی، نخبگان عصر که بسیاری‌شان از پیشگامان و قهرمانان انقلاب مشروطه بودند، برای نجات ایران و احیای مشروطه و خواسته‌های مترقی آن، در کنار سردار سپه ایستادند و سلسله پهلوی را در چارچوب قانون اساسی مشروطه تاسیس کردند. تثبیت دولت ملی، برقراری ثبات و امنیت، و ایجاد نهادهای مدرن در دوران رضاشاه، و توسعه اقتصادی و صنعتی، و گستراندن آزادی‌های اجتماعی در عصر محمدرضاشاه همگی در راستای تحقق خواسته‌های مهم انقلاب مشروطه بودند. آن مسیر اگر با فاجعه۵۷ متوقف نمی‌شد، ایران را که از نخستین حکومت‌های قانون در آسیا بود، امروز به یکی از پیشرفته‌ترین دموکراسی‌های آسیایی بدل می‌ساخت. با وجود این ناکامی، تاریخ انقلاب مشروطه، فراز و فرودهای آن، و دستاوردها و شکست‌های آن، همچنان الهام‌بخش و راهنمای ما در مسیر مبارزه با جمهوری اسلامی و بازگرداندن قطار ایران به ریل ترقی و تمدن است.
از مهم‌ترین درس‌های انقلاب مشروطه برای امروز ما این است که حتی در دشوارترین لحظات، همچون دوره استبداد صغیر که از سوی استبدادطلبان و مشروعه‌خواهان بر مشروطه‌خواهان تحمیل شده بود، باور داشته باشیم که پایداری بر مسیر درست و پشتکار در مبارزه، زمینه‌ساز پیروزی نهایی است.
بزرگداشت واقعی انقلاب مشروطه در زمانه ما، تلاش دوچندان برای به زیر کشیدن جمهوری اسلامی به عنوان یک رژیم غیرقانونی و ضدایرانی، و استقرار دگربارهٔ دولت ملی است. ایرانیان حق دارند و باید بتوانند همچون یک ملت متمدن و مدرن، در انتخاباتی آزاد و منصفانه، شکل نظام سیاسی مورد نظرشان، قانون اساسی کشور، و دولت و پارلمان خود را برگزینند. برای تحقق این مهم، دوست‌داران ایران باید همچون انقلابیون آزادی‌خواه مشروطه، متحد و همدل به نبرد با استبدادطلبان مشروعه‌خواه بپردازند. اگر چنین کنند، پیروزی حتمی و نزدیک است.
پاینده ایران
رضا پهلوی
Comments